Cayma Hakkı nedir?

Tüketicinin, internet üzerinden satın aldığı ürünün iadesini yapmak istediğinde kullanacağı haktır. Tüketici, ürünün kendisine ulaşmasından itibaren 14 gün içerisinde herhangi bir gerekçe göstermeden veya cayma bedeli ödemeden cayma hakkını kullanabilir ve internet üzerinden satın aldığı ürünü satıcıya iade edebilir. Ancak, cayma hakkı internetten satın alınan her ürün için kullanılamaz.

Cayma Hakkının istisnaları nedir?

İnternetten satın alınan her ürünün koşulsuz iadesi mümkün değildir. Bu hakkın istisnası olarak sayılan ürünler, Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nin 15. Maddesinde detaylı olarak düzenlenmiştir. Bunlar:
1- Altın, gümüş gibi değerli madenlerin de içerisinde sayılabileceği, fiyatı finansal piyasaya göre sürekli olarak değişebilen ürünler,
2- Tüketiciye özel olarak, tüketicinin talebine göre hazırlanan ürünler,
3- Gıda, çiçek vb. çabuk bozulabilen veya son kullanma tarihi geçebilecek ürünler,
4- Küpe, iç çamaşırı, fantezi ürünleri gibi, tüketiciye teslim edildikten sonra üzerindeki koruma bandı vb. koruyucu unsurları açılmış olan ve iadesi sağlık ve hijyen açısından uygun olmayan ürünler,
5- Ürünün tüketiciye tesliminin ardından başka ürünlerle karıştırılabilen ve karıştıktan sonra ürünün doğası gereği ayrıştırılması mümkün olmayan ürünler,
6- Bilgisayar oyunu CDleri, yazıcı toneri, bilgisayar aksesuarları gibi, tüketiciye teslim edildikten sonra üzerindeki koruma bandı vb. koruyucu unsurları açılmış olan maddi ortamda sunulan kitap, dijital içerik ve bilgisayar sarf malzemeleri gibi ürünler,
7- Abonelik sözleşmesi kapsamında satın alınanlar hariç olmak üzere, gazete ve dergi gibi süreli yayın ürünleri,
8- Belirli bir tarihte veya dönemde yapılması gereken, konaklama, eşya taşıma, araba kiralama, yiyecek-içecek tedariki ve eğlence veya dinlenme amacıyla yapılan boş zamanın değerlendirilmesine ilişkin sözleşmeler,
9- Elektronik ortam aracılığıyla anında yerine getirilen hizmetler veya bilgisayar oyunu kodları gibi tüketiciye anında teslim edilen gayrimaddi ürünler,
10- Cayma hakkı süresi sona ermeden önce, tüketicinin onayı ile yerine getirilen/ifasına başlanan hizmetler,
11- Karayolları Trafik Kanununa göre tescili zorunlu olan taşınır mallar ile kayıt veya tescil zorunluluğu bulunan insansız hava araçları,
12- Tüketiciye teslim edilen cep telefonu, akıllı saat, tablet ve bilgisayarlar,
13- Canlı müzayede ile, açık artırma yoluyla alınan ürünler,
14- Kullanım kılavuzunda satıcı veya yetkili servis tarafından kurulumu veya montajı yapılacağı belirtilen ve kurulum veya montajı yapılan ürünlerdir.

Cayma Hakkının istisnası olan ürünler hiçbir koşulda iade edilemez mi?

Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinin 15. Maddesinde sayılan “istisnai” ürünlerin iadesi belli koşullarda mümkündür. Örneğin, yapılacak sözleşme ile taraflarca aksinin kararlaştırılması halinde, istisna olarak sayılan ürünlerin iadesi mümkün olabilir veya Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 8. Maddesi gereğince “ayıplı mal” statüsünde olması durumunda iade edilebilir.

Örneğin; internet üzerinden X marka bir telefonun A modeli sipariş edildiğinde, tüketiciye B modelinin gönderilmesi mümkündür. Bu durumda ürün, Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nin 15/1-i bendi kapsamında iadesi mümkün olmayan bir ürün gibi görünse de, aslında satış sayfasındaki bilgilerle açıkça çeliştiği için “ayıplı mal” kabul edilir. Bu nedenle tüketici, iade ya da cayma hakkını kullanabilir.

İnternet satışlarında sıkça görülen “değişim var, iade yok” yazısı hukuken geçerli midir?

Hayır, geçerli değildir. Cayma hakkı, 14 gün içerisinde hiçbir gerekçe gösterilmeden kullanılabilir.

Cayma Hakkının kullanımında iade masraflarını kim karşılar?

Tüketici, iade şartlarının ve iade tutarının tarafına önceden bildirilmesi ve satıcının belirttiği kargo firmasının kullanılması durumunda iade masraflarını karşılamakla yükümlüdür; ancak iade masrafı, teslimat ücretini geçemez.

Eğer ürün, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 8. Maddesi gereğince “ayıplı mal” statüsünde ise tüketicinin iade masraflarını ödeme yükümlülüğü bulunmaz.
Tüketicinin talebi halinde, iade masrafı tüketicinin geri alacağı ürün veya hizmet bedelinden ya da kargo ücretinden düşülebilir.

Satın alınan ürün kullanılmış olsa bile Cayma Hakkı kullanılabilir mi/ürün iade edilebilir mi?

Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinin 13/2. Maddesine gereğince tüketici, cayma süresi içerisinde ürünü talimatlarına ve teknik özelliklerine uygun bir şekilde kullanmışsa, üründe bir değişiklik veya bozulma olsa dahi cayma hakkını kullanabilir.

Satıcının eksik bilgilendirmesi durumunda Cayma Hakkı kullanımı.

Satıcı veya ürünün satıldığı internet sitesi (aracı hizmet sağlayıcı), cayma hakkına ilişkin gerekli bilgilendirmeyi tüketiciye yapmak zorundadır. Eğer satıcı veya aracı hizmet sağlayıcı tarafından eksik bilgilendirme yapılırsa, tüketici cayma hakkının kullanımı için 14 günlük süreye bağlı olmaz. Ancak tüketici, cayma hakkını her halükarda, cayma süresinin bitiminden itibaren 1 yıl içerisinde kullanmalıdır.

ÖZET

• Cayma hakkı, tüketicinin ürünün kendisine ulaşmasından itibaren 14 gün içerisinde ürünün iadesi için kullanabileceği haktır.
• Cayma hakkının istisnası olan ürünler Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nin 15. Maddesinde detaylı olarak düzenlenmiştir. Bu ürünler temel olarak; kullanılması halinde hızlıca bozulabilecek, hijyenik açıdan riskli olabilecek, orijinalliği/yapısı bozulabilecek veya tekrar satılabilirliği korunamayacak olan ürünlerdir.
• Satıştan önce taraflarca aksinin kararlaştırılması halinde veya ürünün ayıplı olması halinde istinai ürünlerin de iadesi mümkündür.
• İnternet satışlarında sıkça görülen “değişim var, iade yok” yazısı hukuken geçerli değildir.
• Belli başlı şartların varlığı halinde iade masrafları tüketicinin sorumluluğundadır. Ancak ürün ayıplı ise iade masraflarını karşılamakla satıcı yükümlüdür.
• Ürünün talimatlarına ve teknik özelliklerine uygun bir şekilde kullanılması durumunda, ürün kullanılmış olsa bile iade edilebilir.
• Satıcı, cayma hakkına ilişkin gerekli bilgilendirmeyi yapmakla yükümlüdür. Aksi halde, tüketici cayma hakkının kullanmak için 14 günlük süreye bağlı olmaz.